Hivi Ndivyo Muuza Pweza Anavyomzidi Kipato Mfanyakazi wa Benki Soma Hapa

SHIMO kuu la kwanza la umaskini wa milele ni pale mtu anapoamka asubuhi na kusema; ‘Sina kazi ya kufanya’. Ukiwauliza wataalamu wa masuala ya uchumi watakuambia mtu akitaka kufanikiwa NI LAZIMA AFANYE KAZI.

Hata Maandiko Katika Kitabu cha Biblia yanasema asiyetaka kufanya kazi, asile. Pengine ndiyo maana hata Rais John Magufuli amesema: HAPA KAZI TU. Waulize vijana wengi kadiri ujuavyo swali hili: “Vipi ndugu yangu, siku hizi unafanya kazi gani?” Wengi wamekuwa wakijibu kuwa; “Sina kazi yoyote, niponipo tu.”

Maofisini nako kuna pitapita hii: “Samahani bosi, mimi ni msichana nimemaliza Digrii Yangu ya Masuala ya Uchumi, nimekuja hapa kuomba kazi.” Majibu ya mabosi wengi nao yamekuwa hivi: “Hapa hakuna kazi.”

Sina kazi, hakuna kazi, sijapata kazi, serikali haina nafasi za kazi, ni maneno yaliyozoeleka siku hizi. Pengine cha kujiuliza cha kwanza; ‘Kazi ni nini?’ Maana kutafuta na kuhangaikia kitu usichokijua nao ni umaskini wa aina yake.

Kwa mujibu wa Kamusi ya Kiswahili neno kazi maana yake ni; Shughuli anayofanya mtu. Zipo nyongeza nyingi kwenye maana ya neno hilo kwamba, shughuli lazima iwe halali na yenye kumletea mtu faida na si vinginevyo.
Image result for PWEZA
Wengi wanaweza kujiuliza shughuli pia ni kitu gani hata ikosekane kwa kiwango kikubwa namna hii miongoni mwa jamii?Kwa ufupi tena ni kwamba, shughuli ni kama kulima, kufuga, kuandika, kufundisha, uhunzi na uchuuzi wa samaki wabichi.

Kama hivyo ndivyo, ukimsikia mtu anasema SINA KAZI maana yake halimi, hafundishi, hauzi vitumbua, hafugi kuku, hahudumii wafungwa, hachuuzi mihogo na wala hafagii takataka kwenye ofisi za watu. Je, ni kweli nchi yetu haina fursa za shughuli halali za kijipatia kipato kwa kiwango hiki? Tafakuri ndogo tu tena kwa elimu ndogo ina jibu lililonyooka juu ya swali hilo kwamba, nchi haina mkwamo huo mkubwa.

Ikiwa hata mwenye elimu ndogo anayejua maana ya kazi niliyoieleza iweje watu waseme hawana kazi za kufanya hapa nchini? Inakuwaje kijana mwenye nguvu anaamka asubuhi na kusubiri mkate wa kupewa na wazazi wake kwa hoja kwamba HANA KAZI?

Mjadala kama huu unapoupeleka kwenye makundi ya vijana hasa wanaoamani kuwa hawana kazi za kufanya uwe umejipanga kwa hoja na nguvu; pengine unaweza kushambuliwa kwa mateke na ngumi kwa madai kuwa unawacheka wasiokuwa na kazi. Pengine hata wewe unaposoma makala haya hadi hapa nilipofikia umeanza kunitegea kitanzi kwamba huenda najivuna kwa sababu mimi nina nafasi ya kazi; usifike huko mapema hivi!

Katika maisha yangu nazijua kazi; nafahamu mamia ya shughuli na nyingi kati ya hizo nimezifanya kwa mkono wangu ndiyo maana nimeona nishee na wewe msomaji wangu makala haya ya jinsi muuza pweza anavyomzidi mshahara mfanyakazi wa benki.

Nimetumia mfanyakazi wa benki kama kiambatanishi tu katika makala haya kwa sababu nafahamu bila shaka mfanyakazi wa benki anaheshimika kwenye jamii kuliko mponda kokoto na muuza mchuzi wa pweza.

Wakati nafanya uchunguzi wa makala haya nilipata sehemu ya ushahidi kuwa hata wanawake na hasa warembo na wenye sura nzuri wako tayari mara mia mbili kuolewa na mfanyakazi wa benki kuliko baba lishe.
Image result for PWEZA
Sababu za wazi ni kwamba wasichana wengi wanaamini kuwa mfanyakazi wa benki ana kipato kikubwa kuliko muuza pweza, jambo ambalo lilinifanya nikijike katika kufanya uchunguzi wa kujua ni kweli kwamba mfanyakazi wa benki anapata fedha nyingi kuliko muuza pweza?

Pengine wakati unasoma andiko hili unanicheka kwa sababu na wewe unaamini kama wanavyoamini wengine kwamba, kazi ni uhasibu, uandishi wa habari, ukarani, ukurugenzi na ukuu wa mkoa.

Hizi kazi za kulima, kufuga, kuponda kokoto si kazi ndiyo maana unapoamka asubuhi na kujikuta wewe si mfanyakazi wa benki, siyo mweka hazina wa kampuni fulani na wala hujawa mkuu wa idara umekuwa mwepesi wa kusema HUNA KAZI.

Wakati umesema hivyo ni asubuhi hiyohiyo umeamshwa na mama yako umsaidie kupeleka supu ya utumbo kando ya ofisi ya mkuu wa wilaya ili kuwauzia wafanyakazi, lakini hukuiweka shughuli yako kwenye orodha ya kazi kwa nini? Jibu unalo, nami ninalo.

Kipekee nashukuru kaka yangu Fred Kaonga wa Chamazi, Dar kwa kufuatilia makala haya ambayo leo yanaingia wiki nyingine kwa kuangazia undani wa nini kinachangia vijana wengi kusema hawana kazi ilhali kazi zipo.

Tatizo kubwa linalochangia vijana wengi nyakati hizi kuthamini zaidi kazi za ofisini si jingine ni suala la malezi katika familia.

Kabla ya uhuru na ule uhuru wa mwanzoni hatukua na Watanzania wanaotukuza kazi za ofisini kuliko shughuli nyingine katika jamii kama kulima, kuchunga, uvuvi, useremala na uwashi.

Waliotuibia fikra za kupenda kulima na kufuga nyuki wanajulikana; ni wale waliotuletea elimu ya darasani inayotuandaa kufanya kazi ofisini kuliko kuendeleza shughuli nyingine walizofanya wazazi wetu.

Tulipopata uhuru mwaka 1961 kazi ilikuwa ndiyo msingi wa maisha, hatukuwa na vijana wanaozurura ovyo bila kufanya kazi.

Hapo ndipo sheria ya uzembe na uzururaji ilipotungwa; kuwadhibiti wanaosema hakuna kazi na kuishia kupiga soga kwenye michezo ya bao na dama inzi hizo.

Na kusema kweli mambo yalikwenda vyema, vijana walishindana kulima, kufuga, kuvua samaki, kujenga nyumba na kutunza familia bila kutindikiwa chakula.

Wanaokumbuka mwanzoni mwa miaka ya themanini Vijiji vya Vjamaa vilivyoanzishwa mwaka 1974 vingi vilijitoshereza kwa chakula na familia zilikuwa bora kimaisha.

Kilichochangia mafanikio hayo kilikuwa ni watu kupenda kufanya kazi bila kuchagua.

Lakini baadaye ulevi wa watu kupenda kazi za ofisini ulipowakolea watu mambo yakaharibika.

Heshima ikawaendea wafanyakazi maofini, mfano waalimu, matarishi, karani na wengineo, zamu ya wakulima kudharauliwa ikafika.

Majina mengimengi ya ovyo walipewa wakulima na wafugaji. Ukisikia: “We mshamba nini?” Ujue umedharaulika.

Vijana wengi wakaanza kukataa kudharaulika, wakawa hawapendi kazi za shambani, wakagoma kuvua samaki na wengi wakaanza harakati za kusoma ili waajiriwe serikalini.

Wanaposhindwa kusoma ili wasiitwe washamba wengi waliona bora waje mjini wawe wajanja hata kama hawafanyi kazi.

Taifa likaanza kuzama; wazururaji wakazaliwa kwa wingi na hapo neno la: Sina kazi ndipo lilipoanza kukua kwa sababu kazi za heshima zilishatambulika kuwa ni za maofisini tu!

“Soma mwanangu utukomboe. Nenda shule upate elimu uajiriwe. Usiposoma hutapata kazi,” yakawa ndiyo maneno ya kulelea watoto! Leo hii taifa linahangaishwa na shetani liliyemzaa na kumlea.

Taifa letu hivi sasa linao wasomi wengi ambao hawana ajira. Lina vijana chungu nzima wanaozurura mitaani bila kujishughulisha na chochote, wanaogopa kudharauliwa.

Kuuza pweza katika zama hizi za walevi wa kazi za ofisini ni aibu kubwa sana kwa vijana walio wengi.

Kwa kizazi hiki msichana mrembo tena msomi wa chuo kikuu aonekane anapika supu ya miguu ya ng’ombe maarufu kama makongoro, si kazi rahisi!

Vijana wengi wanaona ni bora washinde vijiweni wakibishana kuhusu timu za mpira za ulaya kuliko kwenda kubeba zege, kuuza mishikaki, kuchoma mihongo, kutembeza mitumba na hata kufanya usafi majumbani.

Wengi wanaamini kwamba hizo siyo kazi za kufanya.

Ukitafakari; wanazidharau kazi hizi kwa takwimu au ndiyo ulevi wa kupenda kazi za ofisini niliosema huko mwanzo?

Maana kazi ina faida gani nyingine kama siyo kukupatia kipato cha kukuwezesha kuishi?

Kama ni hivyo ni nani aliyewaambia kuwa kuuza chakula (mama ntilie) hakuna kipato, kawadanganya nani kuwa ukiuza pweza huwezi kupata fedha za kuendesha maisha yako vizuri hapa mjini?

Ndugu zangu, vijana wenzangu, rafiki na jamaa zangu tusidanganyike; muuza pweza tunayemdharau anaweza kumzidi kipato mfanyakazi wa benki na kuishi maisha mazuri na yenye kutimiza malengo.

Naomba tuseme kwa data! Wakati naandaa makala haya nilizunguka maeneo mbalimbali ya jiji la Dar kuzungumza na wafanyabiashara ndogondogo ili kujua kama wanapata faida au la!

Nilichokibaini ni kwamba, wanaofanya biashara katika maeneo sahihi wanapata faida kubwa kuwashinda wafanyakazi wa ofizini.

Ninazo takwimu nyingi za kimapato za wachoma chips, wakaanga mihogo, wachoma mishikaki, wauza kahawa ambazo zinaonesha kwamba wanajikusanyia fedha nyingi kwa mwezi kuliko baadhi ya wafanyakazi wa maofisini.

Tuchambue hivi: Mshara wa mfanyakazi wa benki kwa makisio yangu kwa mwezi ni sh. 2,000,000 (milioni mbili) ambazo kwa namba, wengi wetu tunaziona ni nyingi.

Lakini mfanyakazi huyo akikatwa kodi ya serikali kwa kiwango cha asilimia 19, atakuwa amekatwa Sh. 482,000 kwa mwezi.

Akitoa mchago wa mfuko wa jamii atatakiwa akatwe Sh. 200,000.

Bima ya afya kwa mwezi ni Sh.60,000. Jumla ya makato yote hayo bila kumuwekea mengine madogomadogo kwa mwezi, mfanyakazi huyo atakatwa Sh. 742,100.

Ukichukua mshahara wake ukatoa na makato hayo bwana mkubwa huyo wa benki atajipatia Sh. 1,257,900 kwa mwezi.

MUUZA PWEZA niliyezungumza naye eneo la Sinza aliniambia kuwa alianza kuuza pweza kwa mtaji wa Sh. 10,000.

Anasema kwa sasa mtaji wake kwa siku ni Sh. 200,000. Ananunua pweza wa Sh. 180,000. Kuni na vifaa vingine Sh.5,000 kwa siku. Nauli na matumizi madogomadogo kayatengea bajeti ya Sh. 15,000.

Anasema kutokana na wateja kuongezeka mauzo ya vipande vya pweza kwa siku yamepanda, anatapa hadi Sh. 280, 000 kwa siku.

Anaeleza mchuzi wa pweza huuza hadi vikombe 70 – 80 kwa 300@, ambapo kimahesabu hujipatia takriban Sh. 21,000.

Ukiyajumlisha mauzo yake kwa siku kwa hesabu hiyo utakuta muuza pweza huyo anaondoka na Sh. 301,000.

Ukitoa gharama yake ya 200,000 fedha anazobaki nazo kwa siku ni Sh.101, 000 ambapo akifanya kazi siku 26 kwa mwezi akiacha siku moja anayopumzika huweza kujipatia kiasi cha shilingi 2,626,000 kwa mwezi. Ukilingasha muuza pweza na mfanyakazi wa benki kimapato utaelewa nilichosema.

Lakini pengine makala haya yamelenga nini? Yamelenga kuwahamasisha vijana, kuifungua jamii nzima kupenda kufanya kazi bila kuchagua. Kazi zote zinaheshima sawa, kikubwa kinachoangaliwa ni faida. ASANTE KWA KUWA NAMI!